door 
Misschien weet je het zelf nog wel van vroeger: dagen leken oneindig te duren en voordat je het wist moest je ineens naar bed. Jonge kinderen hebben geen enkel besef van tijd en leven wat dat betreft compleet in hun eigen wereld. Zij ervaren momenten als ’tijd’ en weten dat als het donker is ze moeten slapen. De vraag is dan wanneer kan een kind klokkijken?
Hoewel kinderen al op jonge leeftijd te maken krijgen met klokken, betekent dit niet dat ze meteen snappen wat de tijd betekent. Het is wel goed om je kleintje bloot te stellen aan digitale en analoge klokken en om daar actief mee bezig te gaan. Er zijn bijvoorbeeld diverse online oefeningen en spellen om te leren klokkijken. Maar: wanneer kan een kind klokkijken?
Op deze leeftijd en in deze groep kan je kindje klokkijken
Tijd is een belangrijk concept in een mensenleven. Daarom is het van groot belang dat kinderen leren klokkijken. Bij het ene kindje gaat dit sneller dan bij de ander, maar vergeet niet dat klokkijken lang niet altijd zo eenvoudig is als het nu, nu je volwassen bent, lijkt. Wat opvalt, is dat vooral analoog klokkijken lastig is voor kindjes. Welke wijzer betekent nou wat? Daarbij krijgen kindjes door de digitalisering van de samenleving tegenwoordig ook veel vaker te maken met digitale klokken. Het is belangrijk om ze op beide manieren te leren klokkijken. Dit gebeurt niet binnen een dag of een week. Gemiddeld doen basisscholen hier vijf jaar over.
Al in groep één wordt er aandacht geschonken aan het concept ’tijd’. In deze groep leren kindjes wat tijdsbesef precies is. Ze maken kennis met de seizoenen en dagen van de week en komen meer te weten over hoe lang bepaalde activiteiten duren. In groep twee wordt er meer aandacht gegeven aan het benoemen van dagen en tijdsaanduidingen zoals morgen en gisteren. In groep drie staat het herkennen van hele uren centraal – op zowel de digitale als de analoge klok. Heb je thuis geen analoge klok om mee te oefenen? No worries: op je smartphone vind je er ook gewoon eentje. Vanaf groep vier leren kindjes ook meer over de halve uren en kwartieren en in groep vijf gaat het om de minuten en seconden. Als ze 8 à 9 jaar zijn, kunnen ze de tijd aflezen. Een kind kan dus klokkijken wanneer ze ongeveer deze leeftijd hebben behaald.
Hoe zit dat met het tijdsbesef voor oudere kinderen?
Wanneer een kind kan klokkijken betekent niet gelijk dat zij ook tijdsbesef hierbij hebben. Over het algemeen kunnen kinderen vanaf een jaar of 10 goed klokkijken. Natuurlijk is niet ieder kind hetzelfde en zal de één sneller de tijd kunnen aflezen dan de ander. Deze leeftijd is een mooi gemiddelde om een beetje te weten wanneer je kleintje kan klokkijken. Door structuur, oefeningen, regelmaat en bewustzijn leren ze meer over de tijd. Maar: hoe zit dat eigenlijk met het tijdsbesef wanneer je kindje ouder is? Vanaf een jaar of 10 weten ze immers heel goed wat ’tijd’ precies inhoudt. Je kunt eenvoudig afspraken met ze maken over hoe laat jullie gaan eten of hoe laat je kind naar bed moet.
Zodra je kleintje opgroeit en richting de puberteit gaat, wordt dat net even anders. Ze kunnen nog steeds hartstikke goed klokkijken, maar ze hebben wat meer moeite met het inplannen van hun tijd of het op tijd komen. School en andere ‘saaie activiteiten’ lijken vaak eeuwen te duren en leuke dingen? Die gaan juist snel voorbij. Het is goed om te weten dat pubers nog steeds een ander tijdsbesef hebben dan volwassen mensen. Dit heeft uiteraard onder andere te maken met het feit dat ze puber zijn, maar ook met het feit dat hun hersenen nog niet volledig ontwikkeld zijn om hetzelfde tijdsbesef te hebben als volwassenen. Des te ouder je wordt, des te sneller de tijd lijkt te gaan.
Tips voor je kleintje helpen met klokkijken
Hoewel het dus zeker even duurt voordat je kindje klok kan kijken, zijn er wel wat handige tips en tricks die je kunt toepassen om je kleintje sneller vertrouwd te maken hiermee. Zo helpt het bijvoorbeeld erg goed om tijdens de opvoeding thuis goed te oefenen met klokkijken. Op die manier wordt het op school gemakkelijker om het te leren. Met de onderstaande tips kom je al een heel eind.
- Geef je kindje een speciale speel- en leerklok of ga voor een oude klok waarmee hij of zij kan experimenteren. Doe dit op het moment dat je kind al een beetje bewust is van tijd. Een eigen horloge kan ook! Op die manier draagt je kindje de tijd altijd met zich mee.
- Ga aan de slag met handige oefeningen en online spelletjes waarmee je kind op spelenderwijs meer leert over tijd en tijdsbesef. Kinderen hebben vaak niet eens door dat ze iets aan het leren zijn, omdat het zo leuk is.
- Maak samen een tijdlijn van het leven van je kindje en begin bij de geboorte. Op basis daarvan krijgt je kind meer tijdsbesef en leert hij of zij meer over maanden, jaren en seizoenen.
- Praat samen over de tijd en haal dingen uit het verleden aan, kijk naar wat er nu speelt en wat jullie in de toekomst misschien gaan doen. Zo helpt het maken van een aftelkalender voor een vakantie of iets anders leuks erg goed!
- Weet je kindje eenmaal meer over klokkijken en herkennen ze de cijfers? Op basis daarvan kun je bepaalde activiteiten aangeven. Vertel bijvoorbeeld dat wanneer de grote wijzer op de 12 staat en de kleine wijzer op de 6 jullie gaan eten (of een andere activiteit gaan uitvoeren).
